Blauwgroen netwerk

Vooraf || Marktplein || Gemeentepark || Scholen || Neteland || Blauwgroene aders || Deelprojecten ||
Belang ontharding/vergroening || Vorselaar breekt uit || Tegelwippen

Wat voorafging

De jongste jaren hebben we al heel wat vernieuwingen aangebracht in ons dorpscentrum, zoals pleintje Heikant (2011), Kerkplein (2013), Kerkstraat (2014), Cardijnlaan (2016), pleintje Tip (2016) en pleintje Spieke (2017), Mgr. Donchelei (2018) en allerlei (ver)nieuw(d)e paadjes. Bij deze werken maakten we steeds gebruik van dezelfde soort materialen en legden we de nadruk op meer ontmoetingsruimte, meer uitstraling, meer groen en meer ontharding. Denk maar aan de regenwateras onder de Cardijnlaan (2016), wadi’s die werden aangelegd op pleintje Heikant (2011), aan de Schranshoeve (2012) en de Proostlaan (2014).

Marktplein

Als sluitstuk van de dorpskernvernieuwing wordt het Marktplein vernieuwd. Dat was een pilootproject voor de Vlaamse overheid. Ontharding en vergroening zijn belangrijke principes van het ontwerp van de Markt, de omliggende straten en het nieuwe gemeentepark. De nieuwe doorgangsweg loopt langs de zijde van het klooster.

Hierdoor kunnen we het bestaande groen niet alleen helemaal behouden, maar zelfs nog uitbreiden met nieuwe aanplantingen. Onze Markt bleef een prachtig driehoekig plein en kreeg extra trage verbindingen aan de zijde van het gemeentehuis. Met ondersteuning van Pidpa-Hidrorio en het studiebureau Antea (later Sweco) zorgen we bij de aanleg dat regenwater zoveel mogelijk kan doorsijpelen in de bodem en gaan we regenwater opslaan (bufferen) op het Marktplein en in het park.

Meer ontmoeting en zitbanken, plaats voor evenementen, meer groen, meer biodiversiteit, plaats voor water … het zijn enkele van de ontwerpideeën die op basis van de participatie werden meegegeven aan de architecten.

Meer info!

Innovatief regenwaterproject

We proberen daar een innovatief pilootproject in te integreren zodat het geen negatief verhaal is (zinkassen/vervuiling/meerkost) maar ook een erg innovatief en duurzaam verhaal wordt (ontharding, vergroening op een erg cruciale plaats, pilootproject inzake regenwater) … Pidpa, de zusters van Vorselaar (aansluiting regenwater voor kloosterdomein) en Thomas More (aansluiting op schooldomein) zullen daarin de partners zijn. Er kwamen grote opvangsystemen (30.000 m³) op een centrale plek en het Marktplein.

Gemeentepark

Bij dat project werd niet alleen het marktplein auto- en parkeervrij gemaakt aan de zijde van het gemeentehuis. Er werd een doorgang gecreëerd langs het gemeentehuis en achteraan werd een echt gemeentepark aangelegd. Parkeerplaatsen, asfalt, berging, garages en verharding maakte plaats voor een mooi parkje met ook bijkomende trage verbindingen.

Ook voor dit project werd Vorselaar laureaat van een programma ‘Natuur in je buurt’. De gemeente werd officieel een ambassadeur in kader van ontharding. Vorselaar was ook één van de eerste gemeenten in Vlaanderen met een geïntegreerd basishemelwater- en droogteplan en nam door die ervaringen ook het commando, samen met IOK en Kasterlee, in de opmaak van een Kempens droogteplan.

Schransstraat wordt een tuinstraat

Tuinstraten zijn straten waar buren samen aan de slag gaan om het straatbeeld te vergroenen en verblauwen.

In de Schransstraat denken buurtbewoners samen na hoe hun straat groener, mooier en autoluwer kan. Zij worden hierbij begeleid door IOK, Commons Lab en het lokaal bestuur.

De vernieuwde Schransstraat vormt zo het sluitstuk van de trage verbinding tussen Markt en Schranshoeve.

Blauwgroene aders

Door de aaneenschakeling Marktplein-gemeentepark ontstond -ten oosten- ook een verdere visie op het doortrekken van een blauwgroene as richting de Schranshoeve.

Ten westen werd vanuit het Marktplein ook verder een blauwgroen project geïnitieerd op het klooster- en schooldomein. In samenwerking met studiebureau RE-ST werd een strategisch Masterplan opgemaakt. Een visiedocument en aangepast RUP Kern werd goedgekeurd in de gemeenteraad van 22 februari 2022.

Vanuit de werkgroep openbare werken en werkgroep mobiliteit werd ondertussen ook werk gemaakt van een meerjarenplan met een omstandige strateninventaris waarbinnen straten consequent worden heraangelegd in de toekomst: met ingrepen op vlak van mobiliteit maar ook ontharding, meer ruimte voor water (blauw) én groen. Bijvoorbeeld oude verkavelingen zijn vroeger vaak heel verkeerd geconcipieerd: teveel en verkeerde soorten verharding, te brede straten, regenwater dat in de riool wordt geduwd (in de plaats te infiltreren in de grond), amper groen, onaangepaste bomen … Daarom werd een vademecum opgemaakt en een inventaris met een consequente meerjarenplanning tot 2046.

Subsidiedossier Vlaamse overheid

Op basis van al die insteken werd een ambitieus dossier ingediend bij de Vlaamse overheid. Daarin wordt voortgebouwd op die aders die hierboven staan vermeld. Het is gebaseerd op een echte omslag in het ruimtedenken: met beleidsplannen die maximaal inzetten op meer ontharding, meer blauw – meer groen en minder grijs.

We hebben samen met heel wat partners een transformatieproject opgezet voor de toekomst dat we al volop aan het uitwerken zijn (waarin 104 straten worden aangepakt tegen 2046, al doorgerekend in onze meerjarenplanningen) en daarnaast hebben we vanuit de proeftuin drie ambitieuze/grote zones (quick wins) voorzien waarbinnen we op een 20-tal locaties verregaand ontharden, de bestemming van enkele plaatsen herbestemmen (incl. afbraak van gebouwen) en extra (infiltrerend) blauw én (aaneengesloten, robuust en verbindend) groen creëren:

de zone tussen Marktplein en de ecologische infrastructuur van het buitengebied;
de erg verstedelijkte zone van het grote klooster- en onderwijsdomein centraal in het dorp waar wonen, onderwijs en dienstverlening wordt gecombineerd;
een zone richting Schranshoeve waar veel sociaal wonen aanwezig is.

Verschillende gebouwen (bv. in Diamantstraat en Lepelstraat) en constructies (bv. garages Huis Van Bockstal) worden herbestemd: grijs maakt plaats voor groen en blauw. Dat zijn heel moedige keuzes. Meer dan 50 bomen worden extra aangeplant … en 10.000-den vierkante meters onthard.

De ambities zijn dus erg hoog. Ontharden, groen en blauw zit ondertussen verankerd in ons doen & laten, in ons DNA. We hebben best al heel wat geloofsbrieven inzake duurzaamheid, klimaat en ontharding … en toch lopen we nog over van concrete, becijferde plannen. Ook in het buitengebied werd en wordt onthard en bijkomend blauw (bv. wadi’s en grote infiltratiegrachten op pleintje Heikant, Schransplein, kasteeldreef) en groen (bv. bomenplan Vorselaar, een gratis boom voor elke inwoner) gecreëerd. Het geheel wordt ook recreatief ontsloten en gevaloriseerd (bv. trage wegenwandelingen, Leader-project verbindend landschap waarin ecologische infrastructuur wordt verbonden met elkaar, …

Deelprojecten in dossier “blauwgroen netwerk”

Vorselaar werd in het voorjaar 2022 geselecteerd als één van de laureaten! Daarvoor krijgt de gemeente niet minder dan 1.000.000 euro.

Het project focust op het versterken van groenblauwe elementen binnen de bebouwde ruimte en bestaat uit:

>> 1 centraal transformatieproject: een gebiedsdekkend strategisch meerjarenplan voor alle 104 straten in Vorselaar + 4 concrete doorbraakprojecten:

Oude verkaveling van eind jaren ‘70/begin jaren ’80: in casu de Bloemetjeswijk (5 straten)
Woonstraat met school: in casu Van de Wervelaan (en zijstraten waar ook groot waterprobleem is)
Centrumstraat in hartje van het verstedelijkt centrum: in casu Schoolstraat/Cardijnlaan
Verbindingsstraten richting buitengebied: in casu Kweek en Herdersstraat + een KMO-zone die groen ingericht wordt met extra waterinfiltratie + de grote centrumparking die vergroend wordt.

>> 3 concrete quick-win projecten:

Het volledige school- en kloosterdomein van de Zusters van Vorselaar met de focus op schoolomgevingen ontharden, creëren van klimaatrobuust en kwalitatief inheems groen, verbindingen onderling tussen campussen en schoolbesturen, gedeeld ruimtegebruik, afkoppeling van RWA, verbinding met publieke functies en urbane centrum, ruimtelijke planologische inbedding en visie op publieke ruimte.
Groenblauwe dooradering vanuit het urbane centrum naar het buitengebied met alsmaar meer en robuuster groen en blauw, focus op trage verbindingen met verkaveling, ontharding, ecologische infrastructuur verbinden, …
Kwalitatief en groen wonen in een sociale woon-, dienstverlenings- en zorgas (groen, ontharding, extra infiltratie)

Vorselaar breekt uit

Er is een programma gestart “Vorselaar breekt uit” waarin buurten ook uitgedaagd worden om mee te ontharden. De wedstrijd is nu lopende. In 2023 worden de buurtfeesten georganiseerd en de realisaties gedaan.

Meer info over de wedstrijd!

Kampioenschap Tegelwippen

Van 21 maart tot 31 oktober ging het eerste Vlaams Kampioenschap Tegelwippen door. Steden en gemeenten breken zoveel mogelijk tegels uit en vervangen die door groen.

Meer bloemen, bomen en geveltuinen maken Vlaanderen meer klimaatbestendig, aantrekkelijker voor dieren en nuttige insecten, koeler op warme dagen en ook veel mooier!