Uitleg mobiliteitsstudie Middenkempen

De mobiliteitsstudie Middenkempen is al uitgebreid toegelicht in Info Vorselaar. We geven nog 10 elementen van extra duiding om de noodzaak van de verschillende ingrepen goed te begrijpen:

1. Er is wel degelijk een probleem

Al jaren krijgen we meldingen van buurtbewoners dat er te veel en te snel verkeer op de route is van Goorbergenlaan over Moleneinde, Groenstraat, Zegbroek, Heirbaan naar Rommelzwaan-Papendijk-Pulsebaan-Moereind. Een meting met het verkeersanalysetoestel van politie Neteland gaf aan dat er dagelijks tussen de 2050 en 2570 voertuigen passeren. Meer dan de helft van dat verkeer is externe mobiliteit die de weg louter als doorgaand/sluipverkeer gebruiken en nergens in die zone boven Molenbaan moeten zijn.

Sluipverkeer

Met sluipverkeer op deze route bedoelen we onder meer het zwaar vervoer dat vanuit E34 richting E313 of in de andere richting deze route gebruikt alsook het woon-werkverkeer dat via onaangepaste wegen gebruik maakt om door te steken naar buurgemeenten of de autostrade. Het gaat daarbij bv. ook om inwoners van Heist op den Berg, Nijlen, Grobbendonk, Herenthout die bv. richting Noorderkempen rijden of andersom.

Cordontelling op 10 locaties

Na eerdere metingen van politie Neteland en de studiebureaus hebben we samen met bewoners van Zegbroek/Klissenhoek/Heirbaan/enz. een uitgebreide “cordontelling” gedaan op 27 juni 2019. Een cordontelling houdt een intensieve telling in van alle motorvoertuigen binnen een grote zone waarbij aan alle in- en uitgangen alle voertuigen worden geregistreerd aan de hand van de nummerplaat. De data werd verwerkt door de firma MINT en verkeersadviesbureau SUUNTA. Op slechts 5 uur tijd passeerden daar 855 voertuigen die op die route louter doorgaand verkeer blijken te zijn, bv. ook chauffeurs die vaak niet van Vorselaar zijn en de weg louter gebruiken om door te steken naar ergens anders! In Zandhoven werd dezelfde problematiek ervaren. Dat was trouwens de reden waarom daar ook al proefopstellingen zijn uitgeprobeerd de voorbije jaren.

2. Een volledig mobiliteitsbeleid heeft meerdere aspecten

Mobiliteit is complex

Deze maatregel staat niet op zich, maar is een onderdeel van een hele reeks maatregelen om het verkeer in Vorselaar veiliger te maken. Verkeersveiligheid bewerkstelligen is altijd een combinatie van drie soorten maatregelen:
– sensibiliseren van de mensen zodat ze zelf veiliger gaan rijden (campagnes, …);
– sanctioneren van overtreders van verkeersregels via handhaving (ANPR-camera’s, boetes, …) zodat onverantwoord gedrag gestraft wordt en overtreders worden geconfronteerd met hun rijgedrag en hopelijk tot bezinning komen;
– ingrepen doen in de infrastructuur van de wegen (verkeersdrempels, wegversmallingen, afsluiten van wegen (doodlopend maken), smallere straten, …) zodat het verkeer automatisch moet vertragen of de meer aangepaste wegen volgt.

STOP-principe

Al een aantal jaren wordt overal in zo’n duurzaam mobiliteitsbeleid het STOP-principe gebruikt: eerst stappen, dan trappen, dan openbaar vervoer en pas op het einde komen personenwagens. We zullen met zijn allen onze gewoontes wat moeten aanpassen om samen tot een duurzamer vervoergedrag te komen. Dat STOP-principe wordt niet enkel door de gemeenten maar ook door de provincie gehanteerd (programma Verkeersveilige gemeente, waar Vorselaar als piloot aan meewerkt) en ook de Vlaamse overheid gebruikt dit consequent (zie Vlaams regeerakkoord).

3. Verkeersbeleid kan je niet puur vanuit elk individu apart bekijken…

Algemeen belang

Je kan dit niet allemaal vanuit je eigen specifieke situatie bekijken, we moeten ook het algemeen belang en het geheel zien. Iedereen wil meer verkeersveiligheid, meer aandacht voor zwakke weggebruikers en wil dat er iets wordt gedaan aan verkeersongevallen. Mobiliteit veranderen is altijd aanpassen maar dat gebeurt wel altijd op basis van duurzame keuzes: de modal shift (dus een verandering in de keuze van het vervoermiddel), meer fietsverkeer, minder snel verkeer, minder ongevallen, meer verkeersveiligheid, …

Over dat algemene belang wordt al tientallen jaren gediscussieerd en nooit kwam er een oplossing. Daarom hebben de gemeenteraden een aantal jaren geleden unaniem een studie gevraagd, die zij nadien ook unaniem hebben goedgekeurd. Iedereen besefte dat er iets grondig moest veranderen.

4. Verkeersbeleid kan je niet puur vanuit één gemeente bekijken…

Mobiliteit stopt niet aan de gemeentegrenzen

Als we verkeersmodellen gebruiken om verkeer in kaart te brengen, moeten we dat niet enkel voor onze gemeente doen. Daarom wordt zoiets solidair en op regionaal niveau bekeken.

Mobiliteitsstudie Middenkempen

Er is een brede studie aan voorafgegaan met 9 gemeenten, studiebureau, mobiliteitsexperten, de provincie en de verkeersdiensten van drie politiezones. Alle raden en ook de provincieraad hebben deze studie goedgekeurd. De volledige gemeenteraad Vorselaar heeft de studie én de daarin voorgestelde acties (waaronder de knips) unaniem goedgekeurd op 5 maart 2018.

Minder knips dan oorspronkelijk voorstel

In de studie waren ook richting Wechelderzande en Lille knips voorzien maar daar was het uiteindelijk wel mogelijk om via een ANPR-camerasysteem te werken. Ook het probleem dat het sluipverkeer bij file op de E34 doorsteekt van de afrit van de snelweg in Lille naar de oprit van Zoersel wordt hierdoor opgelost.

Er komt dus slechts één knip naar de buurgemeenten, op grondgebied van Zandhoven. Dat zijn er dus twee minder dan voorgesteld in de studie. Op de wegen rondom werden en worden uiteraard ook maatregelen getroffen: er is gezorgd voor extra fietsverbindingen (bv. aanleg Zuiderbaan tussen Grobbendonk & Vorselaar), er worden op die wegen camera’s geplaatst om het verkeer ook daar te monitoren en trager verkeer af te dwingen en zwaar verkeer uit die straten te weren , … Ook in Herentals, Grobbendonk, Herenthout, Lille en Zandhoven worden trouwens camera’s geplaatst, knips uitgevoerd, snelheidsbeperkingen afgedwongen en de beperking op zwaar verkeer gehandhaafd.

5. Weggetje is niet aangelegd voor deze functie en is daarvoor ook niet geschikt…

Jaagpad/ventweg

Het baantje naast E34 (Reebergen) is oorspronkelijk aangelegd voor landbouwers en fietsers en nooit bedoeld voor doorgaand autoverkeer. Door toename van het aantal auto’s en de komst van de GPS werd de weg steeds meer ontdekt, met als neveneffect dat de fietsers in de verdrukking zijn gekomen en ook Zegbroek en Vispluk veel meer gebruikt werden. Daarnaast wordt op deze ventweg door heel wat mensen onverantwoord hard gereden en waren fietsers daar al meermaals het slachtoffer van.

6. Deel van een ruimer geheel, zowel in Vorselaar als in de regio…

Deel van een ruimer geheel (in Vorselaar)

Door deze ingrepen wordt de omgeving Vorselaar Noord (Putakkerstraat, Klissenhoek, Niemandshoek, Groenstraat, Zegbroek, Heirbaan, Strateneinde, Dageraad, Bosweg, Maashoek, Pallaaraard, Vroegeinde) veel rustiger. Die mensen waren al lang vragende partij. De voorbije jaren gebeurden daar 61 ongevallen met heel wat menselijk leed tot gevolg!

Deel van een ruimer geheel (in de regio)

Dit is geen verhaal van alleen een knip of een weg afsluiten maar over het weren van zwaar en sluipverkeer, meer verkeersveiligheid en leefbaarheid, meer oog voor zwakke weggebruikers, enz. Deze ingreep gaat gepaard met nog heel wat andere aanpassingen. Het is een samenhangend geheel van tientallen maatregelen bv. extra openbaar vervoer (nieuwe en extra bussen 427, 152, 213, Lier, Turnhout, Herentals en Antwerpen) en aanpak zwaar verkeer, extern verkeer, sluipverkeer en doorsteek E34-E313.

Alles is dus in zijn perspectief en in het geheel bekijken. Deze aanpassingen hangen samen met een 40-tal ingrepen die de komende maanden overal in de regio worden doorgevoerd. Daarover is 7 jaar overlegd met drie politiezones, 9 gemeenten en de provincie. Aangezien het geheel van het sluipverkeer (uit andere gemeenten, die Vorselaar louter als doorsteek gebruiken) hier zeker mee zal afnemen, zal er niet alleen in Vorselaar Noord veel minder verkeer zijn, maar zullen ook heel wat chauffeurs helemaal niet meer door Vorselaar rijden, maar de gewestwegen gebruiken. Ook de overlast van de Vorselaarse chauffeurs die het niet nauw nemen met de snelheid zal fel verminderen want die krijgen de dag nadien meteen post in de bus (boete).

7. Veel ongevallen in de zone, zowel in Vorselaar als Zandhoven…

Ongevallencijfers

Net omdat het baantje niet bedoeld is en niet geschikt is als doorgangsweg én er veel sluipverkeer kwam, gebeurden er veel ongevallen. De weg is amper 3m breed. Er zijn al diverse aanrijdingen gebeurd. Enkel op de Reebergen zelf (op grondgebied Zandhoven) zijn er de voorbije jaren 9 ongevallen (waarvan 6 met gewonden) gebeurd. Langs de kant van Vorselaar hebben we 61 ongevallen, waarvan een meerderheid met gewonden, geregistreerd in onze databank. Dat zijn hallucinante cijfers. En dan moeten we de moed hebben om in te grijpen: niet met een verkeersbord of een sensibiliseringsactie, maar structureel.

>> VORSELAAR ROMMELZWAAN/HEIRBAAN

JAARTAL	ONGEVALLEN IN VORSELAAR-NOORD	ONGEVALLEN AAN HEIRBAAN – ROMMELZWAAN ZELF	GEWONDEN HEIRBAAN/ ROMMELZWAAN
2019	8 ongevallen	5 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 2 maart en 7 april 2019 gewonden
2018	7 ongevallen	3 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 10 februari en 13 augustus gewonden
2017	11 ongevallen	6 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 11 oktober, 27 oktober, 3 juli, 30 april, 12 december 2017 gewonden
2016	9 ongevallen	2 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 22 juni en 25 september 2016 gewonden
2015	5 ongevallen	3 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 19 mei 2015 gewonden
2014	19 ongevallen	8 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 27 november, 23 februari, 26 november, 10 mei, 15 mei en 7 oktober 2014 gewonden
2013	10 ongevallen	8 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 7 november, 8 juli en 31 augustus 2013 gewonden
2012	8 ongevallen	2 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 11 mei en 28 augustus 2012 gewonden
2011	14 ongevallen	4 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 6 maart, 21 april en 29 januari 2011 gewonden
2010	11 ongevallen	4 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 30 januari, 2 februari, 19 september en 6 december 2010 gewonden
2009	7 ongevallen	3 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 25 april en 22 februari 2009 gewonden
2008	8 ongevallen	2 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 24 oktober 21 september en 16 december 2008 gewonden
2007	7 ongevallen	2 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 16 april en 23 augustus 2007 met gewonden
2006	8 ongevallen	5 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 9 augustus en 30 mei, 10 maart en 30 januari 2006 met gewonden
2005	5 ongevallen	2 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 21 januari en 21 april 2005 met gewonden
2004	3 ongevallen	2 ongevallen aan Heirbaan/Rommelzwaan	bv. 22 maart 2004 met gewonden

>> ZANDHOVEN REEBERGEN (tot 2018)

DATUM	FEIT	PLAATS
17/11/2018	Verkeersongeval met gewonden	Reebergenlaan, Zandhoven
15/09/2018	Verkeersongeval met stoffelijke schade	Reebergenlaan, Zandhoven
22/06/2018	Verkeersongeval met gewonden	Reebergenlaan, Zandhoven
09/12/2016	Verkeersongeval met gewonden	Reebergenlaan, Zandhoven
07/12/2014	Verkeersongeval met stoffelijke schade	Reebergenlaan, Zandhoven
30/08/2014	Verkeersongeval met gewonden	Reebergenlaan, Zandhoven
24/04/2013	Verkeersongeval met stoffelijke schade	Reebergenlaan, Zandhoven
12/07/2012	Verkeersongeval met gewonden	Reebergenlaan, Zandhoven
05/12/2011	Verkeersongeval met gewonden	Reebergenlaan, Zandhoven

Er werden snelheidsmetingen via het verkeersanalysetoestel tot 116 km/u geregistreerd op Reebergen!

8. Niet pas iets doen als het te laat is…

Beleid maken

Er werd jarenlang gewerkt aan een studie door deskundigen en er werden veel scenario’s tegen mekaar afgewogen. Daarna is het aan het beleid om keuzes te maken en duurzaam en structureel in te grijpen, want verkeersborden en sensibiliseringsacties volstaan niet om gedragsverandering af te dwingen.

Over de Molenbaan

Er wordt geargumenteerd dat “iedereen” via de Molenbaan zal rijden. Uit het verkeersmodel dat de provincie en het studiebureau gebruiken, blijkt dat dat niet het geval zal zijn. We zullen de auto’s uit andere gemeenten die Vorselaar louter als doorgangsgemeente namen van deze route door Vorselaar weghouden. Zij zijn de hoofdgebruikers van die sluiproutes door onze gemeente. Deze chauffeurs gaan naar Noorderkempen moeten rijden via de gewestwegen (bv. N153, N14, …), die daar ook voor dienen en daarvoor zijn uitgerust.

Enkel mensen van Vorselaar (-Noord) zelf zullen meer gebruik maken van de Molenbaan. Zij zullen niet langs verschillende dorpskernen rijden. Wie richting Antwerpen moet, rijdt eigenlijk het snelste via Viersel. Wie toch langs Pulle/Pulderbos rijdt, komt dan niet door de centra maar gebruikt de verzamelweg in Pulle die daarvoor uitgerust is. Daar is door de provincie of het gewest geïnvesteerd in aparte fietspaden, wat de verkeersveiligheid daar waarborgt, veeleer dan op de landbouwwegen ten noorden van onze gemeente.

Ook voor die Molenbaan is er trouwens extra aandacht:

We voerden er 50km/u in.
We voerden een verbod op zwaar vervoer in.
We legden een wegversmalling en verkeerskussen aan bij het begin van de bewoning.
Het voorbije jaar werd een verhard en verlicht fietspad aangelegd parallel aan de Molenbaan (= Zuiderbaan) samen met de gemeente Grobbendonk.
Nu wordt nog extra geïnvesteerd in camera’s die de controle op zwaar vervoer én op snelheid enorm zullen verbeteren. Veel wagens zullen daar altijd zijn (dat is bij andere doorgangswegen in Vorselaar, zoals de Lepelstraat en de Riemenstraat nog veel meer het geval), maar de huidige overlast komt voor een groot deel van zwaar vervoer en te snel verkeer. Die beide elementen worden nu aangepakt: 24 per dag en 7 dagen per week zal daar de snelheid en het verbod op zwaar vervoer worden gecontroleerd. Er gaat dus geen zwaar verkeer meer komen en dat zal voor de inwoners daar een opvallende verbetering betekenen.

9. Ook elders was er in eerste instantie weerstand tegen aanpassingen mobiliteit

Ook bij een vroegere verkeersingreep nl. het Heiken (sluipverkeer naar Herentals ontmoedigen) was er eerst veel kritiek en hadden sommige grote vragen, maar iedereen ziet ondertussen wel dat dit de veiligheid van de schoolgaande fietsers en fietstoeristen fel heeft verbeterd.

Een kleine verandering eind 2013 op het kruispunt Groenstraat/Niemandshoek/Pallaaraard heeft ervoor gezorgd dat er op één van de punten met meeste ongevallen in Vorselaar (2005, 2008 (2x), 2009, 2011 (3x), 2012 (2x), 2013) sindsdien geen enkel ongeval meer genoteerd wordt. Structurele aanpassingen kunnen dus voor meer veiligheid en erg positieve gevolgen zorgen.

Hetzelfde gebeurt nu ook met het kruispunt aan Niemandshoek/Klissenhoek. Daar komt ook een knip zodat de mensen van Klissenhoek, Putakkerstraat enkel maar plaatselijk verkeer kennen. Dat zorgt voor rust, leefbaarheid maar ook minder ongevallen. Op dat kruispunt (aan de elektriciteitscabine) gebeurden zware ongevallen in 2010, 2014 (2x), 2015, 2018 en 2019, telkens met (zwaar)gewonden. Structureel ingrijpen zorgt zeker voor aanpassing, maar soms redt het ook mensenlevens.

10. Alle begrip dat aanpassen niet evident is en dat het wennen zal zijn

Wennen

Dergelijke ingrepen vragen gewenning en zullen altijd voor weerstand zorgen, maar er is vooral vraag naar duurzame en structurele ingrepen die effectief iets veranderen. Met een verkeersbord of een sensibiliseringsactie verander je spijtig genoeg geen mentaliteit. We kiezen hier voor meer veiligheid en dan wordt er soms aan comfort ingeboet. Dat is ongemakkelijk maar het algemeen belang (veiligheid, duurzaamheid, leefbaarheid, sluikverkeer, zwaar verkeer) wint erbij.

Andere routes niet zo ver als gedacht

De andere routes zijn ook niet zo erg als wordt voorgesteld. De politie heeft alle routes naar Antwerpen, Turnhout, Zoersel, enz. berekend. Dat de weg over Rommelzwaan als de handigste of snelste wordt beschouwd, is vooral vanuit een sterke en onbedoelde gewoontevorming: die straat is immers nooit met die bedoeling aangelegd (en zelfs expliciet enkel voor landbouwvoertuigen bedoeld).

Nu voelen velen vooral de negatieve elementen aan. Dat begrijpen we ook … maar de positieve gevolgen moeten en zullen nog tot uiting komen. Als we dit tijd geven, maken wij ons als gemeente sterk dat zal blijken dat die positieve effecten opwegen tegen het ongemak:

1) door de lange trajectcontroles komt er minder extern verkeer dat Vorselaar louter als doorsteek gebruikt;
2) geen zwaar vervoer meer dat langs daar doorsteekt (cf. laatste meting 147 camions per dag);
3) het verkeer dat passeert, kan niet anders dan veel trager rijden (trajectcontrole op 50 km/u);
4) het wordt veiliger voor fietsers en schoolgaande leerlingen;
5) minder of geen ongevallen meer op die gevaarlijke kruispunten op Klissenhoek, Groenstraat en Putakkerstraat/Molenhei (want daar zijn ook knips om de trajectcontrole sluitend te maken; anders kunnen automobilisten opnieuw een sluipweg zoeken);
6) de rust en leefbaarheid zal in het hele noordelijke gebied van Vorselaar enorm verbeteren.

De verbindingen met autosnelwegen (bv. via Viersel/Massenhoven, Grobbendonk, Herentals, Lille/Wechelderzande en zelfs ook Zoersel, via Pulle) lopen trouwens over beter uitgeruste wegen, vaak N-wegen en wegen met een gescheiden fietspad. Deze wegen zijn in de wegencategorisering ook zo aangeduid en bedoeld als zogenaamde verzamelwegen en doorgangswegen. De alternatieven om naar de autosnelweg te rijden zijn niet langer of trager. In de richting van Antwerpen kan men rijden via oprit Grobbendonk of oprit Viersel/Massenhoven (E313) of Oelegem (E34). Onze politie heeft zo’n 10 trajecten berekend. Geen enkel van die trajecten geven een groot verschil. Het is vooral een gewoonte om langs de Reebergen te rijden. Richting Turnhout blijft de oprit Wechelderzande wel bereikbaar.

Tot slot

De gemeenten en ook Vorselaar zelf zijn bij deze beslissing niet over een nacht ijs gegaan: de resultaten van de mobiliteitsstudie zijn al geruime tijd bekend en in 2018 unaniem goedgekeurd. We moeten nu ook loyaal en consequent zijn in de afspraken met de provincie en de 9 gemeenten. In de Info Vorselaar werd in juli 2020 op een volledige pagina al meer uitleg gegeven. Daarin werden onder meer de camera’s al aangekondigd. In een uitgebreid artikel in de Info Vorselaar van woensdag 23/12 worden alle maatregelen nog eens op een rijtje gezet. Deze webpagina waarin het geheel al een tijdje staat uitgelegd was daarvoor opgezet en staat al online vanaf 1 december.

Alle voorstellen tot verbetering zijn altijd welkom, maar mobiliteit is complex en niet langs één maar langs vele zijden te bekijken. Mobiliteit aanpassen wekt altijd veel weerstand, maar gebeurt met een reden en blijkt achteraf toch een fameuze verbetering. Wij zijn ervan overtuigd dat dit hier zeker het geval zal zijn.

Enkele trajecten die we voor bewoners al hebben nagerekend:

Strateneinde, Vorselaar – Antwerpen

Via E34 Rommelzwaan 31,7 km – 33 min.
Via E34 Lille 38,7 km – 35 min.
Via E34 Oelegem 30,8 km – 42 min.
Via E313 Grobbendonk 37,2 km – 42 min.
Via E313 Viersel 32,5 km – 40 min.

Markt, Vorselaar – Antwerpen

Via E34 Rommelzwaan 34,7 km – 40 min.
Via E34 Oelegem 31,1 km – 36 min.
Via E313 Grobbendonk 33,9 km – 34 min.
Via E313 Viersel 31,1 km – 35 min.

Vispluk – Antwerpen

Via Rommelzwaan E34 Zoersel = 32,3 km
Via Grobbendonk E313 = 32,1 km
Via Oelegem E34 = 32,5 km

Vispluk – Brecht

Via N153 = 21,2km
Via Rommelzwaan = 20,2km
Via Halle = 22,3 km

Groenstraat – Brecht

Via N153 = 21,8 km
Via Rommelzwaan = 22,0 km

Molenbaan / Zanzibar – oprit E34 Zoersel

Via Rommelzwaan = 11 minuten
Via Pulle = 13 minuten
Via E34 Lille = 14 minuten

Molenbaan / Zanzibar GO! Atheneum, Herentalsebaan, Malle

Via N153 = 13 minuten
Via Heirbaan = 13 minuten

Molenbaan / Zanzibar richting Immaculata, Hoogstraatsebaan, Malle

Via N153 = 13,8 km
Via Rommelzwaan = 14,9 km

Molenbaan / Zanzibar richting Sint-Jan Berghmans college Kasterleebaan, Malle

Via N153 = 21,2km
Via Rommelzwaan = 20,2km
Via Halle = 22,3 km

Molenbaan / Zanzibar richting Antwerpen (bv. parking E34 Ranst/Wommelgem)
(WAZE, maandagmorgen 21/12/2020)

Via Rommelzwaan E34 Zoersel = 20 minuten / 21,7 km
Via Viersel E313 = 22 minuten / 22,9 km
Via Grobbendonk E313 = 22 minuten / 18,8 km