Verbod om water te onttrekken uit onbevaarbare waterlopen

19 juni 2025

Na een droge lente is er opnieuw een droge en warme periode in het vooruitzicht. Daarom breidt de gouverneur van de provincie Antwerpen het tijdelijk onttrekkingsverbod voor onbevaarbare waterlopen verder uit. Zolang het verbod van kracht is, mag er geen water worden onttrokken uit onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in de betrokken stroomgebieden.

De lente van 2025 was uitzonderlijk droog. In het westen van de provincie viel tussen maart en mei slechts 52 mm neerslag. In het oosten viel met ongeveer 70 mm iets meer regen, maar ook daar blijven de omstandigheden droog. De neerslag van begin juni zorgde voor een tijdelijke verlichting, maar bracht geen structureel herstel van de toestand. Voor de komende twee weken wordt droog en zeer warm weer voorspeld, waardoor de droogtetoestand snel verder zal verslechteren.

Lage waterpeilen en debieten vormen een ernstige bedreiging voor fauna en flora, zowel in als rond de waterlopen. Wanneer een waterloop droogvalt, is de schade aan soorten die in het water leven onmiddellijk zichtbaar. Maar ook bij lage debieten wordt het ecosysteem van de waterloop al bedreigd: het water warmt sneller op, bevat minder zuurstof en biedt minder schuilplaatsen, waardoor dieren kwetsbaarder worden voor roofdieren.
De ecologische gezondheid van onze waterlopen is onlosmakelijk verbonden met het bredere ecosysteem waarin we leven. Om de ecologische balans in onze waterlopen te veilig te stellen is een onttrekkingsverbod dan ook noodzakelijk. Dit verbod blijft van kracht zolang de droogte aanhoudt. De waterloopbeheerders in de provincie Antwerpen zullen de droogtetoestand voortdurend opvolgen.

Uitbreiding van het tijdelijk onttrekkingsverbod

Sinds 9 mei 2025 geldt in de provincie Antwerpen een eerste tijdelijk onttrekkingsverbod, dat op 23 mei werd uitgebreid naar de stroomgebieden in het oosten en noorden van de provincie. Vanaf 19 juni breidt het tijdelijk onttrekkingsverbod verder uit naar het westen voor de kleine waterlopen in de stroomgebieden van de Schijn, Nete, Rupel, Dijle en Benedenschelde.

Hierbij een overzicht van alle stroomgebieden in de provincie waar er een tijdelijk onttrekkingsverbod van
kracht is:

Maasbekken
Netebekken met deelbekkens
- Kleine Nete
- Grote Nete
Antitankgracht (gedeeltelijk)
Dijle- en Rupelbekken
Benedenscheldebekken
Schijnbekken
Antitankgracht (bovenstrooms N111)

De stand van zaken van de onttrekkingsverboden en een interactieve kaart zijn te raadplegen via www.gouverneurantwerpen.be, de website van provincie Antwerpen.

Wat is een onttrekkingsverbod?

Zo’n verbod betekent dat er geen water uit een onbevaarbare waterloop mag worden opgepompt. Er zijn wel enkele uitzonderingen, zoals voor hulpdiensten bij noodgevallen of in beperkte gevallen voor drenken van vee dat in de weide staat en aanmaak van gewasbeschermingsmiddelen. De precieze voorwaarden zijn opgenomen in het besluit van de gouverneur.

Het tijdelijk onttrekkingsverbod is niet van toepassing op bevaarbare waterlopen, maar onttrekkers dienen zich wel te houden aan de richtlijnen van De Vlaamse Waterweg.

Alternatieve waterbronnen

Door het droge weer en de schrale wind van afgelopen weken is de toplaag van de bodem op de meeste plaatsen in de provincie uitgedroogd. Wie nood heeft aan een alternatieve waterbron kan uitwijken naar mobiele captatiemogelijkheden langs de kanalen of kan gebruikmaken van gratis spoelwater dat door Pidpa ter beschikking wordt gesteld aan haar productiecentra. Daarnaast kan nuttig hergebruik van bemalingswater ook een alternatief zijn voor specifieke toepassingen. Volg steeds de geldende regels en wetgeving op die van toepassing zijn voor elk type van alternatieve waterbron.